Yalanların Bedeli Nedir? / Chernobyl

Yalanların bedeli nedir? Doğru olduklarını zannetmemiz değildir. Asıl tehlike şudur ki yeterince yalan dinlediğimizde, artık doğruyu tanıyamaz hale geliriz. Böyle bir durumda ne yapabiliriz ki? Gerçeği bile umut etmeyi bırakıp hikayelerle yetinmekten başka geriye ne kalır? –Valery Legasov

2019 yapımı, yaratıcılığını Craig Mazin‘in üstlendiği beş bölümlük Chernobyl (Çernobil), Sovyet Rusya’nın Pripyat şehrinde, Çernobil Nükleer Santrali’nin 4 numaralı reaktöründe yaşanan nükleer patlamayı konu alıyor. Çekimleri, kostümleri ve kullanılan malzemeler ile dönemi çok iyi yansıtan dizinin baş rollerinde muhteşem oyunculukları ile Jared Harris ve Stellan Skarsgård görülüyor.

1. Dizinin Konusu

26 Nisan 1986 günü saat 01:23:45’te Rusya’da yaşanan Çernobil Faciası, ülkenin kendi sınırları ile sınırlı kalmayıp dolaylı olarak on binlerce insanın hayatına etki ediyor. Bugün hatta ilerleyen senelerde bile etkilerinin devam edeceği düşünülen kazanın baş rollerindeki kişiler, mini bir dizi ile seyirciye aktarılıyor.

Dizi, hikayenin başrolü olan bilim insanı Valery Legasov‘un intihar etmeden önce kayda aldığı açıklamaları ile başlıyor. Bu sahneden sonra Pripyat / Çernobil’deki olay gününe geçiş yapılıyor. Olay gününde kontrol odasında sorumlu mühendisler, büyük bir patlama ile sarsılıyorlar. Burada, ne ile savaştıklarını bilmeyen itfaiye erleri ve sokağa çıkan insanlar görünüyor.

Tam bir kaosun hakim olduğu bölgede radyasyon, sadece insan bedenine değil; tüm ağaçlara, hayvanlara, ekinlere birer mermi gibi saplanıyor. Bundan sonra kimsenin ve şehrin hayatı eskisi gibi olmuyor. Çünkü bugün bile bölgedeki canlı cansız her şey yüksek miktarda (15.000 röntgen) radyasyon içeriyor.

Sonrasında, Başkan Mikhail Gorbachev, Valery ve Boris Shcherbina‘yı olay yerine gönderiyor. Çernobil’in 400 km ötesindeki bilim insanı Ulara Khomyuk da kazayı duyunca hemen harekete geçiyor. Kazadan sorumlu Viktor Bryukhanov, Nikolai Fomin ve baş mühendis Anatoly Dyatlov‘un akıbetleri de veriliyor. Bir yandan da itfaiye eri Vasily Ignatenko ve eşi Lyudmilla’nın üzerinden de kazazedelerin hikayesi aktarılıyor.

Çocukların annelerini korumaları için ölmeleri gereken bir ülkede yaşıyoruz. -Khomyuk

Bu aşamadan sonra kazanın yarattığı hasarın tamir edilişi ve bölge için alınan olağanüstü önlemler işleniyor. Valery’nin zekası, Shcherbina’nın kriz yönetimi ve Khomyuk’un dedektifliği aktarılıyor. Çalışmalar boyunca helikopterler, madenciler, askerler, biyo-robotlar ve ay araçları devreye giriyorlar. Nükleer patlamanın verdiği zarar seviyesi gözler önüne seriliyor.

Senden daha cesur ruhlar tanıyorum Khomyuk. Ellerine şans geçip hiçbir şey yapmayan. Çünkü kendi hayatın ve sevdiklerinin hayatı söz konusu olduğunda ahlaki görüşün anlamını yitiriyor. Seni terk ediyor. O andan sonra tek istediğin vurulmamak oluyor. -Shcherbina

2. Dizinin Yorumu

Dizi boyunca sorgulamamızın istendiği mesele, neyi ne kadar doğru yaptığımız aslında. Bir hatalar zinciri sonucu nefes almayı bırakan bir bölge ve nesillerce devam edecek hastalıklar… Maalesef ki yalanların ve yanlışların bedeli; Sovyet Rusya, Ukrayna, Belarus, Almanya, Türkiye ve daha nicelerinin canlarıyla ödeniyor.

Şimdi şöyle dönüp gündemimize bir bakınız. Neyi ne kadar doğru yapıyoruz? Mesele dönülmez hatalar yaptıktan sonra önlem almak yani koruyucu kalkan koymak değil, mesele hatalar olmadan önce o kalkanı yerleştirebilmek. Devletlerin ve bireylerin ihmalkarlığının sonucunun, gelecek nesle ve doğaya yansıması kaçınılmaz bir gerçek oluveriyor.

Gerçek rahatsız ettiğinde yalan üstüne yalan söyleriz ta ki yalanın orada olduğunu hatırlayamayıncaya kadar. Fakat hala oradadır. Söylediğimiz her yalanla, gerçeğe borçlanırız. Er ya da geç, o borç ödenir. -Valery Legasov

3. Dizideki Karakterlerin Akıbetleri

• Khomyuk, bu felakette gerçeği savunan bilim insanlarını temsilen kurgusal bir karakter olarak yer alıyor.
• Kazadan sorumlu üç kişi de 10’ar yıl hapis cezasına çarptırılıyorlar (sonradan hiçbiri cezasını tam çekmiyor).
• Dyatlov, 1995’te radyasyona bağlı hastalıktan vefat ediyor.
• Valery, içinde taşıdığı ağır yüke dayanamayarak kazanın 2. yıl dönümünde intihar ediyor.
• Shcherbina, başka bir krizde daha görev aldıktan sonra 1990’da vefat ediyor.
• Olay anındaki gece amiri Alexander Akimov, mühendis Leonid Toptunov ve itfaiye eri Ignatenko olaydan 2 hafta sonra vefat ediyor. Ignatenko’nun eşi çok zor da olsa hayatına devam ediyor.

– Valery Legasov’un gerçek ses kayıtları için:

– 32. Güne konuk olan Anatoly Dyatlov’un röportajı için: