Zamana Tanıklık Edip Yolumuza Işık Tutan Edebiyat Dergilerimiz
1) NOTOS
2006 yılında yayın hayatına başlayan ‘Notos’, birçok edebiyat okurunun dikkatini çekmeyi başarmış uzun soluklu bir dergi. İki ayda bir basılıyor. Ağırlıklı olarak öykü dergisi olsa da öteki türlere de yer veren bir yayın. Gelenekselliğin dışına çıkmayı seven, popüler kültürün uzağında durmayı seçen bir duruşu var. Okurları ‘Notos’u edebiyat severlerin başına gelebilecek en iyi şey’ olarak görüyor. Kapsamlı incelemeleri ile birçok edebiyat meraklısını kendine bağlayan yayının genel yayın yönetmenliğini 13 yıldır Semih Gümüş üstleniyor.
Ayrıca, ‘Notos’ Yunanca’da güneyden esen rüzgar anlamına geliyor.
2) VARLIK
1933’te Yaşar Nabi Nayır tarafından yayımlanmaya başlanan aylık sanat ve edebiyat dergisi Varlık, ilk yıllarında yayımladığı Batı edebiyatı çevirileri ve şiirleriyle, günümüze kadar emin adımlarla geldi. Dergide, Türk edebiyatının birçok ünlü yazar ve şairinin ilk eserleri yayımlandı.
Başlangıçta Ankara’da yayımlanan dergi, 1946’dan itibaren İstanbul’da çıkarılmaya başlandı. Varlık, Avrupa Kültür Dergileri Ağı olan Eurozine üyesi.
Ayrıca, dergide ilk imzası çıkmış yazarların bazıları ise: Melih Cevdet Anday, Cahit Sıtkı Tarancı,Orhan Veli, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Necati Cumalı, Tarık Dursun K., Ece Ayhan, Attilâ İlhan, Yaşar Kemal, Aziz Nesin, Semih Poroy, Tomris Uyar.
3) SABİT FİKİR
Sabit Fikir, 2009 yılında yalnızca internette, 2011 yılında ise basılı olarak yayımlanmaya başladı. Güncel bir edebiyat dergisi olan ‘Sabit Fikir’ görsel dili kullanmaya özen gösteren ve içeriğinde ilgi çekici çizimler barındıran bir dergi. Hem güncel hem de toplumsal ve siyasi gelişmelere dair farklı konuları ele alıyor ve böylece okuyucuyu etkilemeyi başarıyor. Derginin kapaklarını ise çizer Sedat Girgin hazırlıyor. Yazar kadrosunda ise, Ömer Türkeş, Murat Gülsoy, Kaya Genç, Küçük İskender ve Haydar Ergülen gibi isimler var.
Ayrıca, dergi her hafta bir Düşünce Özgürlüğü Bülteni de hazırlıyor.
4) KAFA
Gazeteci ve yazar Candaş Tolga Işık tarafından 2014 yılında kuruldu ve yayın hayatına başladı. 2016’da ise Türkiye’nin en çok satan edebiyat dergisi oldu. Bunun en büyük nedeni ülke gündemini yakından takip etmeleri. Önemli güncel ve toplumu etkileyen olaylar bir süzgeçten geçirildikten sonra dergiye taşınıyor. Her ay gündem konularını ele alan dergi önemli yazarları da kapağına taşımayı ihmal etmiyor. Türkiye ve KKTC’de yayınlanan dergi, İngiltere, Almanya ve Fransa’da da okuruna ulaşmayı planlıyor. Dergide, Sezen Aksu, Müjde Ar, Ataol Behramoğlu, Ertuğrul Özkök, Sunay Akın, İlber Ortaylı, Rıdvan Akar, Gülse Birsel, Can Yılmaz, Levent Erden, Umay Umay, Rasim Öztekin, Zafer Algöz, Armağan Çağlayan, İclal Aydın, Metin Uca, Hayko Bağdat, Zeki Kayahan Coşkun, Yaşar Günaçgün, Nihat Sırdar, İsmail Saymaz, Güçlü Mete, Ahmet Güneştekin, Kerimcan Kamal, Alen Markaryan, Başar Başaran, Ali Ece, Dilan Bozyel, Erhan Karadağ gibi çeşitli isimlerin yazıları yer alıyor.
5)BAVUL
2015 yılında Önder Abay tarafından kuruldu. ”Edebiyat – Sokak” başlığı ile çıkan ‘Bavul’ içerisinde hem edebiyattan hem sokaktan birçok öge bulabileceğiniz aylık bir dergi.
Bavul Dergi’de Zülfü Livaneli, Ataol Behramoğlu, Şükrü Erbaş, Ercan Kesal, İsmail Saymaz, Şermin Yaşar, Ali Murat İrat, Nevşin Mengü, Erk Acarer, İrfan Değirmenci, Emre Kongar, Y. Emre Ceren, Önder Abay ve daha birçok isim yazılarıyla yer alıyor. Nejat İşler öyküleri ile dergiye katkı sağlıyor. Bu isimlerin dışında sokaktan gelen yazarlar da var.
“Biz sokaktan haber veriyoruz. Asla sokak ve okuyucu arasında köprü olmak gibi bir tavrımız yok. Eğer ortada bir köprü varsa, biz onun sokak tarafındayız” diye bir açıklama getiriyor Önder Abay bir ropörtajında. Abay ‘Bavul’ ismi için “Giderken bavulunuza koyduklarınız hikayenizi anlatır. Biz içinde para taşınanlar hariç her türlü bavula aşinayız. Bu sebeple seçtik bavul ismini” demeyi de ihmal etmiyor.
6) TUHAF
Nisan 2017’de basılmaya başlanan ve ‘Sana da öyle gelmiyor mu?’ mottosuyla yola çıkan dergi, Zülfü Livaneli, Mazhar Alanson, Selim İleri, Ahmet Mümtaz Taylan, Hakan Günday, Gündüz Vassaf, Burak Aksak, İsmail Saymaz, Murat Uyurkulak, Tarık Tufan başta olmak üzere Türkiye’nin önde gelen edebiyatçı, müzisyen ve gazetecilerini bir araya getirdi. Dergi, edebiyatın farklı alanları ve türlerinden okuyuculara hitap etmeyi esas alıyor. Pek çok yayının yer vermediği felsefe, tarih ve hatta matematik gibi alanlarda da içerik üretiyor. Projesini Erdem Öztop, Nurhak Kaya ve Ahmet Mümtaz Taylan’ın ortaya çıkardığı Tuhaf Dergi’nin yayın danışmanı Behzat Ç. Dizisinin senaristi Ercan Mehmet Erdem. Nurhak Kaya’nın genel yayın yönetmenliğini ve sorumlu yazı işleri müdürlüğünü üstlendiği dergide fotoğrafçı Mehmet Turgut ise görsel danışman olarak görev alıyor.
İlk sayısının kapağında Fransız yazar ve filozof Albert Camus’ya yer verdi.
7) MASA
Masa Dergi 1 Mayıs 2016’da yayın hayatına başladı. Genel Yayın Yönetmenliği’ni Gamze İyem’in üstlendiği dergi, 2 ayda bir çıkıyor. Dosya konularıyla, yazarlarıyla, çizimleriyle okurların ilgisini çeken dergi, yazarların bilinmeyen yönlerini de inceleyip masaya yatırıyor. Deneme, öykü, makale ve şiir türlerinde çalışmaların yanı sıra resim, müzik, sinema, tiyatro vb. sanat dallarında inceleme yazılarına da yer veriyor. Ayrıca, ilk sayfalarında yer verdikleri Edip Cansever’in “masa da masaymış ha” şiirinin kaligrafisiyle, okuruna gayet ince ve hoş bir mesaj veriyor.
8) KİTAP-LIK
Yapı Kredi Yayınları tarafından hazırlanan ve editörlüğünü Murat Yalçın’ın yaptığı aylık edebiyat dergisi. Her sayısında işlediği belli bir dosya konusunun yanı sıra, şiir, öykü, deneme ve incelemelere yer veriyor. Dergi, İlhan Berk, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Güven Turan, Tuğrul Tanyol, Mehmet Erte, Cem Uzungüneş, Mustafa Altay Sönmez, Azad Ziya Eren, Tuncer Erdem, Adnan Binyazar, Nezihe Meriç, Doğan Yarıcı, Hulki Aktunç, Bejan Matur gibi pek çok yazar ve şairin ürünlerine yer veriyor. İçerisinde söyleşi, şiir, öykü, yazı ve ropörtajların da yer aldığı dergi 2 ayda bir basılıyor.
9) SÖZCÜKLER
Turgay Fişekçi, ilk gençliğinden bu yana edebiyat ve kültür üretiminin içinde olmuş, şiir ve çeviri ile olan sıcak ilişkisini kaybetmeden, dergicilik bağlamında üretimini devam ettiren biri olarak derginin genel yayın yönetmenliğini üstleniyor. 2006’nın Mart ayından itibaren basılmaya başlanan dergi 2 ayda bir çıkıyor. “Edebiyatın insan ve toplum için yaşamsal bir gereklilik olduğuna inanıyoruz” şiarıyla okuyucusuna sunulan derginin editörlüğünü Burcu Yılmaz yapıyor. Dergiye, şiirleriyle, Ahmed Arif, Cevat Çapan, Ahmet Telli, İsimsiz, Hakan Savlı, Tuna Kiremitçi, Elizabeth Bishop, Max Jacob, Ferruh Tunç, Gökçenur Ç., Çağla Meknuze, Aytekin Karaçoban, Murat Çelik, Kenan Sarıalioğlu, Zarife Biliz, Naile Dire, Emin Kaya, öyküleriyle ise; Cemil Kavukçu, Fadime Uslu, Sena Keskin, Ayça Erkol, Remzi Karabulut, Doğuş Benli, Gamze Erkmen, Derman Arıbaş Önoğlu, Hakan Sipahioğlu, Naki Selmanpakoğlu katkı sağlıyor.
10) OT
‘Maksat yeşillik olsun’ mottosuyla yola çıkan dergi aslında yalnızca bir edebiyat dergisi değil. Edebiyatı merkezine alarak, ekseninde farklı türleri de barındıran bir dergi.
“Hazla ve hızla okunan dergi” hedefiyle 1996 yılından beri sırasıyla; Öküz, Hayvan ve son olarak 2013 yılında “Maksat Yeşillik Olsun” sloganı ile yayın hayatına başlayan OT dergisi, kök olarak kendine mizah ve edebiyatı alıp, dallarını futboldan siyasete, sokaktan müziğe kadar genişletiyor. Hayata dair hiçbir şeye yabancı kalmamak ve kimseyi de sanattan mahrum bırakmamak temel amaçlarından biri. Güncel konuları es geçmeden toplumsal sorumluluklarını da yerine getiren bir dergi. Güncel yazar kadrosunda öne çıkan isimlerden bazıları: Ali Atay, Barış Pirhasan, Cüneyt Özdemir, Fatih Özgüven, Gündüz Vassaf, Mercan Dede, Mazhar Alanson ve Sevan Nişanyan.
11) KEŞKE
‘Keşke’ 2013 yılının Eylül ayında yayın hayatına başlayan Ankara çıkışlı bir dergidir. İki aylık periyotlarla çıkan derginin Ocak-Şubat sayısı da çıktı. Dergi şiir, deneme, öykü, düşünce yazıları, edebi söyleşiler, kitap ve yazar incelemeleri gibi birçok alanda içerik üretiyor.
Öykü ve/veya şiir türünü sevenler için de farklı önerilerimiz var:
POST ÖYKÜ DERGİSİ
Kasım 2014’ten beri yayın hayatına devam ediyor.
ÖYKÜLEM
Yayın hayatına 2015 yılında başlamıştır ve mevsimlik öykü dergisi olarak basılmaya devam ediyor.
LACİVERT ÖYKÜ VE ŞİİR DERGİSİ
İlk sayısı Ocak 2005’te yayınlandı ve interaktif olarak hala devam ediyor.
HECE ÖYKÜ DERGİSİ
Aylık edebiyat dergisi olarak 15 Ocak 1997’den beri Ankara’da basılmaya devam ediyor.
Ayrıca, yayın hayatına son vermek durumunda kalan veya son verme kararı alan edebiyat ve kültür-sanat dergilerimiz de maalesef mevcut. Bunlardan bazıları:
ARKA KAPAK
2015 yılında basılmaya başlayan dergi 35. ve son sayısı ile Ağustos 2018’de yayın hayatına son verdi.
VİRGÜL
1997 yılının Ekim ayından itibaren 2009 yılının sonuna kadar 12 yıl boyunca aylık, son yılında ise iki ayda bir yayımlanmış bir edebiyat, düşünce ve eleştiri dergisiydi. 131. sayısından sonra yayın hayatına son verdi.
PEYNİRALTI EDEBİYATI
2013 yılında basılmaya başlayan dergi 38. sayısından sonra 2018 yılında yayın hayatına son verdi.
FİL
2015 yılında basılmaya başlayan aylık dergi, 2016 yılında yayın hayatına veda etti.
PUL BİBER
2016 yılında basılmaya başlayan dergi 2018 yılında yayın hayatına veda etti.
Not: Kendilerini http://221bdergi.com sitesinden takip edebileceğimizi yazmışlar veda mektuplarında. 221B Türkiye’nin tek polisiye kültür dergisidir. İçeriğinde, edebiyat, polisiye haberler ve incelemeler barındıran bir dergidir.
Umarız daha fazla dergi yok olma süreci ile karşı karşıya kalmaz ve biz yine aynı keyifle, o güzel kağıt kokularını içimize çekerek okumaya devam ederiz.
